Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra hút thuốc lá là nguyên nhân gây bệnh ung thư phổi, các bệnh phổi mạn tính. Ngoài nguyên nhân gây các bệnh lý về hô hấp, hút thuốc lá còn tác động lên hệ tim mạch và là một trong những yếu tố nguy cơ chính của bệnh lý động mạch vành, tăng huyết  áp, tiểu đường, bệnh mạch ngoại vi...

    Mối liên quan giữa hút thuốc lá và các bệnh lý tim mạch. Chỉ riêng hút thuốc lá cũng đã là một yếu tố nguy cơ độc lập quan trọng gây ra các bệnh lý tim mạch. Nhưng khi hút thuốc lá ở những người có kèm theo các nguy cơ khác như: tăng  huyết áp, tiểu  đường,  rối  loạn mỡ máu,  béo  phì  hoặc người có yếu tố gia đình bị bệnh tim mạch, thì tác hại của thuốc lá sẽ gấp lên rất nhiều lần chứ không chỉ đơn thuần là tác dụng cộng. Mặt khác, các nhà nghiên cứu trên Thế giới cũng chỉ ra rằng: Nicotine chỉ là một trong 4000 thành phần có hại tìm thấy được trong thuốc  lá. Do vậy, những loại thuốc được quảng cáo có lọc Nicotine cũng không làm giảm đáng kể nguy cơ đối với bệnh tim mạch:

     Hút thuốc lá gây hại cho tim mạch: Tác động tức thời của hút thuốc lá Khi hút thuốc lá, ngay lập tức làm tăng nồng độ chất Cathecholamine trong máu (đây là chất nội tiết có vai trò kích thích hệ thống thần kinh giao cảm của cơ thể) và tăng chất carbon monoxid. Các chất này có thể làm khởi phát những cơn đau ngực hoặc làm nặng thêm bệnh tim khác. Mặt khác, nồng độ Nicotine tăng trong máu cũng gây co mạch, tăng huyết áp, tăng nhịp tim, làm tim phải làm việc nhiều hơn hoặc cũng có thể gây ra những rối loạn nhịp tim. Các nghiên cứu cũng cho thấy: mức độ ảnh hưởng đến tim mạch cũng tăng theo mức độ hút thuốc lá, tức là càng hút nhiều, hút lâu thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch càng cao.

    Hút thuốc lá gây vữa xơ động mạch: Hút  thuốc  lá  làm  tăng nhanh quá  trình vữa xơ động mạch,  từ đó gây  ra các bệnh lý tim mạch như: Tăng huyết áp, bệnh động mạch vành, tai biến mạch não, bệnh động mạch ngoại vi... Hút  thuốc  lá   gây ra  xơ vữa động mạch  theo nhiều cơ chế: Trước hết nó làm tăng nồng độ chất carbon monoxid (một chất có nhiều trong thuốc lá), là chất làm tổn thương sự toàn vẹn mềm dẻo của lòng mạch, tạo điều kiện cho hình  thành nhanh mảng xơ vữa; Hút  thuốc  làm giảm chất HDL-cholesterol (cholesterol có lợi) và  làm  tăng  nồng  độ LDL-cholesterol (cholesterol  có  hại)  và  tăng  triglycerid  (mỡ máu)  gây  tăng  tình  trạng  vữa  xơ động mạch. Thêm vào đó, hút thuốc cũng làm tăng khả năng đông máu vì vậy sẽ dễ hình thành cục máu đông trên cơ sở mảng xơ vữa. Cuối cùng, có thể gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ não. Hút thuốc cũng làm cho lớp tế bào nội mạc mạch (lớp tế bào lát trong thành mạch) bị tổn thương, mất tính trơn nhẵn đàn hồi, từ đó sẽ dễ dàng hình thành mảng xơ vữa dưới lớp nội mạc. Các nghiên cứu cho thấy: khi dừng hút thuốc lá làm tăng nồng độ chất HDL-cholesterol và giảm chất LDL-cholesterol và làm giảm tốc độ hình thành xơ vữa động mạch.

(Ảnh minh họa)

          Bản thân người hút thuốc lá không chỉ gây hại cho chính mình mà còn gây hại cho những người xung quanh, như: trong gia đình, bè bạn, đồng nghiệp, nơi công cộng... Những người bị ảnh hưởng này gọi là hút  thuốc lá thụ động. Khi hút thuốc các chất độc không phải là được đốt cháy toàn bộ, hơn nữa khói thuốc lá sẽ phát tán các chất độc như: carbon monoxid, nicotine... Chất cotinine là một chất chuyển hoá của nicotine có thể qua rau thai dễ dàng gây ảnh hưởng đến thai nhi nếu người mẹ có hút thuốc lá. Những đứa trẻ mà có bố mẹ hút thuốc lá dễ bị cảm lạnh, viêm đường hô hấp hơn. Phụ nữ hút thuốc lá trong thời kỳ mang thai: dễ xảy thai, đẻ non, hoặc trẻ đẻ thiếu cân. Trước đây, nhiều nghiên cứu mới chỉ đề cập đến khả năng có thể gây ung thư phổi cao ở người hút thuốc bị động. Nhưng những nghiên cứu sau đó cũng đã chỉ ra rằng: hút thuốc lá bị động cũng làm tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch đáng kể (tới 30% so với người không tiếp xúc với người hút thuốc). Trong số đó, hút thuốc lá bị động ở công sở cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch đến 4 lần và nếu ở gia đình thì còn làm tăng lên nhiều nữa. Vấn đề cũng rõ ràng là nếu người hút thuốc lá bị động mà tránh khỏi được môi trường thuốc lá thì cũng giảm được nguy cơ mắc bệnh đáng kể như người hút thuốc lá bỏ hút thuốc lá vậy. 

BSCKI. Ma Quang Hải